İLAÇLI AĞRISIZ RAHİM FİLMİ NEDİR ? NASIL ÇEKİLİR ? RİSKLERİ NELERDİR ? – HSG (RAHİM FİLMİ ) -(HİSTEROSALPİNGOGRAFİ) – (İLAÇLI RAHİM VE TÜP FİLMİ)
HSG rahim içerisine bir kontrast sıvı verilerek röntgen filmi çekilmesi ile rahim ve tüplerin görüntülenmesidir, bu neden le “rahim filmi” de denir. İnfetilite (kısırlık) tedavisi görmesi gereken hastalarda tüplerin açık mı kapalı mı olduğunu anlamak için çekilir. Tüplerin durumuna göre tedavi planlanır.
Rahim filmi (HSG) ne zaman çekilir?
HSG çekilmesi için genellikle adet kanaması kesildikten sonraki ilk günler tercih edilir, bunda amaç hastanın hamile olmadığından emin olmaktır.
İlaçlı rahim filmi (HSG) nasıl çekilir?
Hasta rötgen masasına sırt üstü yatar. Öncelikle muayene spekulumu takılır ve rahim ağzı görülür. Daha sonra rahim ağzına doğru ince bir kanül uzatılır. (Kanül: tükenmez kalemin içine benzer ince borucuk) Bu kanül aracılığıyla kontrast sıvı rahim içine yavaş yavaş verilir ve röntgen filmi çekilir. Kontrast madde tüplere gelince hasta hafif bir ağrı duyabilir. Tüpler açıksa kontrast madde karın boşluğuna yayılır.
HSG normalse her iki tüp de açık ve rahim içinin şekli normaldir demektir. Rahim içinde bir kitle (myom yada polip gibi) varsa yada tüpler kapalıysa HSG’de bu durum anormal bir görüntü oluşturur.
Burada önemli da bir nokta HSG’de tüplerin açık izlenmesi kapalı izlenmesine göre daha güvenilir bir bilgidir. Çükü HSG’de tüpler çekim sırasında kasılarak (spazm) kapalı gibi görünebilmektedir. Yani HSG’de kapalı izlenen tüp aslında açık olabilir, bunu anlamanın yolu ise laparoskopi ile tüpleri değerlendirmektir.
HSG bazen kapalı olan tüpün rahim içine verilen madde sayesinde açılmasına sebep olabilir. Bu nedenle HSG sonrası kendiliğinden gebe kalanlar olabilmektedir.
İşlemden sonraki 1-2 gün boyunca hasta ara ara hafif kramplar hissedebilir. Vajinal kanama çok az görülebilir.
Kullanılan ilaçlar:
İşlem sonrasında doktor tarafından verilen ağrı kesici ve varsa antibiyotik kullanılmalıdır. Rahim filmi çekilirken radyoopak sıvı içeren ilaç kullanılır, bu ilaç rahim içerisine verilir. Bunların dışında genellikle rahim filmi (HSG) çekimi sırasında veya sonrasında bir ilaç kullanılmaz.
HSG – Rahim Filmi Ne Zaman Çekilir ?
Histerosalpingorafi (HSG) genellikle adet kanaması bittikten sonra birkaç gün içerisinde çekilir. Kanama varken çekilmesi bazı açılardan sakıncalı olabilir, adet kanı rahim içerisine verilen ilaçla beraber karın içerisine gidebilir. Adet kanaması bittikten sonraki günlerde çekilmesinin bir nedeni de filmin çekildiği gün hastanın hamile olmadığından emin olmaktır. Adet kanaması bittikten sonra 10-15 gün gibi uzun süre geçerse döllenme ve hamilelik oluşabilir ve farkında olmadan HSG çekerken bu hamileliğe zarar verilebilir. Bu nedenle adet kanaması bittikten sonra en fazla 3-5 gün içerisinde rahim filmi çekilir.
Rahim filmi (HSG) çekilmeden önce yapılması gerekenler:
– Hastanın film çekileceği gün aç karnına gelmesi gerekmez.
– Normalde anestezi uygulanmaz ancak nadiren bazı nedenlerle genel anestezi uygulanacağı kararlaştırılmışsa hastanın işlem öncesi en az 6 saat hiçbir yiyecek içecek almadan aç-susuz gelmesi gerekir.
– Rahim filmi çekimi öncesi hazırlık amacıyla bir ilaç kullanılması gerekmez. Ancak hasta doktorunun tavsiyesi ile işlemden yarım saat önce bir ağrı kesici alırsa, işlem sırasında daha rahat edebilir.
HSG (ilaçlı rahim filmi) nasıl çekilir?
- Rahim filmi röntgen odasında çekilir. Normal karın veya göğüs röntgenlerinin çekildiği odada hasta röntgen masasının üzerine sırt üstü yatar.
- Hasta röntgen masasına sırt üstü yattıktan sonra bacaklarını hafif açar. Jinekolojik muayene pozisyonuna benzer bu ancak burada bacakları koyacak kısımlar yoktur, hasta düz röntgen masası üzerine koyar ayaklarını.
- Röntgen odasında genellikle kadın doğum uzmanı, röntgen teknisyesi (veya radyoloji uzmanı) bulunur.
- Film çekimi için normalde genel veya lokal anestezi uygulanmaz çünkü fazla ağrı, rahatsızlık vermeyen bir işlemdir. Ancak normal vajinal muayene bile olamayacak kadar korkan ve çekinen hastalara nadiren anestezi verilir.
- Kadın doğum uzmanı tarafından hastaya aynı jinekolojik muayenede olduğu gibi muayene aleti (spekulum) takılır.
- Spekulum takıldıktan sonra hastanın rahim ağzı (serviks) antiseptik solüsyon ile temizlenir.
- Daha sonra rahim ağzına ince uzun bir tüp şeklinde kanül denilen alet yerleştirilir.
- Rahim ağzına yerleştirilen aletin içerisinden rahim içerisine doğru radyoopak sıvı (film çekimi için gereken ilaç) verilir. Bu sıvının özelliği metal gibi röntgen ışınlarını geçirmemesi ve röntgen filminde parlak şekilde görülebilmesidir. Benzer sıvılar böbrek filmleri, barsak filmleri gibi röntgen çekimi işlemlerinde de kullanılır.
- Verilen sıvı rahim içerisine ve oradan tüplere ve tüpler açıksa karın içerisine kadar ilerler. Bu esnada hasta çok hafif ağrı hissedebilir. Rahim içerisine ilaç verilirken birkaç defa karın bölgesine röntgen filmi çekimi yapılır.
- Bu röntgen çekimleri esnasında bazı merkezlerde skopi denilen alet sayesinde televizyon ekranında izler şekilde ilacın rahim ve tüp içerisinde ilerlediği görülebilir. Ancak bu şart değildir.
- Film çekimleri bittikten sonra rahim ağzına yerleştirilen alet alınır ve spekulum (muayene aleti) çıkartılır.
- Kısa bir süre sonra hasta kalkmadan bir karın filmi daha çekilir. Daha sonra hasta masadan kalkabilir.
- Rahim filmi çekimi toplamda ortalama 5-10 dakika süren bir işlemdir.İzmir Hsg Ücretleri
Rahim filmi (hsg) sonuçları ne zaman alınır?
Film sonuçları genellikle film çekimi bittikten 10-15 dakika sonra çıkar. Çekilen filmler aynı akciğer veya karın filimlerinde olduğu gibi siyah röntgen kağıtlarına basılır. Bu basım aşaması kısa sürer ancak filmlerin radyoloji uzman doktoru tarafından incelenerek rapor yazılması gerekir. (Kadın doğum uzmanları rapor yazmaz.) Bu aşama filmin çekildiği merkeze ve yoğunluğa göre değişmektedir ancak genellikle bir kaç saat içerisinde radyoloji uzmanı rahim filmi hakkında raporunu yazmış olur. Hastalar bu raporu alarak kadın doğum uzmanlarına gösterirler. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hem çekilen filmleri hem de yazılan raporu inceler.
RAHİM FİLMİ (HSG) SONRASI PROBLEMLER
Rahim filmi (HSG) sonrası cinsel ilişki yasak mı?
İlaçlı rahim-tüp filmi (histerosalpingografi) çekilmesi sonrasında cinsel ilişki yasak değildir ancak ilk gün hastanın hafif ağrıları olabileceği için zaten cinsel ilişki pek mümkün olamayacaktır.
Rahim filmi (HSG) sonrası kanama olur mu?
Çok az miktarda kanama, damla damla lekelenme olabilir, Kanamanın bir iki gün içerisinde kesilmesi gerekir, bu sürede kesilmezse doktorunuzla tekrar irtibata geçmeniz gerekir.
Rahim filmi (HSG) sonrası adet gecikmesi veya düzensizliği olur mu?
Rahim filmi çekilmesi ve rahim içerisine verilen ilaç adet gecikmesine veya adet düzensizliğine neden olmaz. Ancak rahim filminin çekildiği ay doktor tarafından tedavi amacıyla başka ilaçlar verilmişse onlardan bazıları adet gecikmesine neden olabilirler. Adet gecikmesi durumunda akla ilk gelmesi gereken nedenlerin başında gebelik gelir.
Rahim filmi (HSG) çekilmesi sonrası akıntı olur mu?
Fimin çekildiği gün rahim içerisine verilen ilaç vajinadan dışarıya sızıntı şeklinde akabilir bu nedenle film çekimi sonrasında hastaya ped verilir. Bu akıntı ilk günden sonrası genellikle kesilir. Kötü kokulu akıntı ve kaşıntı, ciddi ağrı, ateş gibi ek semptomlar varsa mutlaka doktorunuza iletmeniz gerekir, bir enfeksiyon belirtisi olabilirler.
Rahim filmi (HSG) sonrası ağrı olur mu?
Fİlmin çekildiği ilk gün hafif kasık ağrısı, hafif karın ağrısı olabilir. Ağrı şikayeti ilk günden sonra genellikle geçer. Hatta bazı hastalar film çekimi bittikten sonra hiç ağrı hissetmezler. Eğer şiddetli ağrı varsa veya ağrıya ek olarak ateş, baş dönmesi, bayılma, aşırı halsizlik, bulantı, kusma gibi şikayetler varsa mutlaka doktora başvurulması gerekir.
Rahim filmi (HSG) sonrası korunma gerekir mi?
Bebek istemi olan çiftlerin rahim filmi çekilmesi sonrasında korunmaları gerekmez. Yani filmin çekildiği ay gebelik (hamilelik) oluşmasında bir sakınca yoktur. İlaçlı rahim filminde kullanılan ilaç veya verilen röntgen ışınları o ay içerisinde oluşacak gebeliğe bir zarar vermez. Rahim filminin anestezi ile çekilmiş olması da daha sonra oluşacak gebelik üzerinde olumsuz bir etki yaratmaz. Rahim filminin çekildiği gün hastanın gebe olmaması gerekir.
Rahim filmi sonrası hamilelik (gebelik) şansı:
Rahim filmi çekilirken tüplerin içerisinden geçen ilacın etkisi ile hamile kalma şansında bir miktar artık izlenmektedir. Bu konu başka bir yazıda ayrıntılı olarak anlatılmıştır, buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Rahim filmi (HSG) sonrası aşılama:
Rahim filmi çekilmesinden sonraki ay aşılama (IUI) işlemi gerekiyorsa uygulanabilir, bunun için bir kaç ay ara vermek şart değildir ancak bazı merkeler de bu şekilde uygulama yapıalbilmektedir. Her hastanın kendisini takip eden doktorunun önerisi doğrultusunda tedavisinin planlanması en uygun olanıdır.
HSG (RAHİM FİLMİ) SONRASI HAMİLELİK OLASILIĞI
Histerosalpingografi (HSG, ilaçlı rahim ve tüp filmi veya röntgeni) kısırlık tedavisi gören hastalarda rahim içerisinin şeklen değerlendirilmesi ve tüplerin açıklığının araştırılması amacıyla yapılan bir işlemdir. HSG nedir, nasıl yapılır gibi konularda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilrisiniz.
HSG (rahim filmi) çekilmesi sonrasında hamile kalanlar:
Yapılan birçok araştırma göstermiştir ki HSG yani ilaçlı rahim filmi çekilmesi sonrasında ilk 6 ayda gebelik oranı hiç HSG çekilmeyen hastalara göre fazladır. Burada bahsedilen oran artışı kısırlık ile ilgili bir ilaç tedavisi verilmemesine rağmen kendiliğinden oluşan gebeliklerle gözlenmiştir. Yani rahim filmi sadece tanısal amaçlı bir işlem değildir, bu şekilde infertil hastaların aynı zamanda tedavisine de yardım eden bir işlemdir. (tubal flushing) HSG sonrası gebelik oranında artış olmasının sebebi rahim ve tüplerin içerisine basınçla verilen sıvının tüplerdeki küçük tıkaçları açması, tüpleri gererek ufak yapışıklıkları açması, tüplerde antibakteriyel etki oluştırması olabilir.
Rahim filmi çekilirken rahim içerisine ince bir kateter yardımıyla ilaç verilir. Bu ilaç sıvı bir kontrast maddedir, yani röntgen filminde görülebilecek bir sıvıdır. Bu sıvı yağ bazlı veya sıvı bazlı üretilebilmektedir. Yukarıda bahsedilen gebelik şansını arttırıcı etkinin yağ bazlı sıvılarla çekilen HSG sonrasında daha fazla arttığı gösterilmiştir bazı çalışmalarda.
RAHİM FİLMİNDE TÜPLERİN KAPALI ÇIKMASI
HSG’de tüplerin kapalı ve açık olmasının güvenilirlik oranı:
Histerosalpingografi (HSG) yani ilaçlı rahim-tüp filmi çekilmesi sonrasında tüplerden birisi veya ikisi kapalı görülebilir. Öncelikle bilinmelidir ki rahim filmi çekimi sırasında tüpte spazm (kasılma) oluşarak ilacın geçmesini engellenebilir, bu nedenle film sonucunda kapalı görüntü oluşabilir yani aslında bu tüp açıktır. Yapılan araştırmalarda rahim filminde tıkalı izlenen tüplerin yaklaşık üçte birinin gerçekte açık olduğu gösterilmiştir. Çeşitli araştırmalarda bu oran değişiklik göstermektedir.
Yine benzer şekilde rahim filminde açık olarak saptanan tüplerin bir kısmında (%15-20) laparoskopi ile problem olduğu saptanmıştır. Yani HSG’de tüpün açık izlenmesi de o tüple ilgili bir problem olmadığını yüzde yüz garanti edememektedir. (kaynak) Çeşitli araştırmalarda bu oran değişiklik göstermektedir.
Bu nedenlerden ötürü özellikle rahim filminde iki tüpün birden kapalı izlenmesi halinde durumu netleştirmek için laparoskopi (kapalı ameliyat) yapılır. (laparoskopi: kamera ile karın içerisinin gözlenmesi ameliyatı)
Rahim filminde tüplerden birisi kapalı ise:
Bu durumda kendiliğinden veya ilaç tedavisi ile hamile kalma şansı vardır. 3-6 ay kadar ilaç tedavisi ve aşılama denenebilir. Ancak hastanın yaşı çok ileri ise ve sperm parametrelerinde bozukluk varsa tüp bebek için yönlendirilebilir, bu durum hastaya özel verilmesi gereken bir karardır.
Rahim filminde tüplerin ikisi birden kapalı ise:
Bu durumda yukarıda güvenilirlik oranı kısmında anlatıldığı gibi durumu netleştirmek için laparoskopi (kapalı ameliyat) yapılır genellikle. Laparoskopide de her iki tüpün tıkalı olduğu tespit edilirse bu durumda tüp bebek tedavisine yönlendirilir hasta. Laparoskopide tüplerin birisi veya ikisi açık saptanırsa hastanın tüp bebekten önce ilaç tedavisi görme şansı vardır. Yine bu durumlar her hastanın durumuna özel kişisel karar verilen durumlardır.
Rahim filminde tüpleri kapalı olanlar kendiliğinden hamile kalabilir mi?
Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı yani laparoskopi ile teyit edilmeden önce tüplerden emin olunamayacağı için her zaman düşük de olsa böyle bir şans vardır. Hatta laparoskopi ile her iki tüpü kapalı olduğu halde kendiliğinden gebe kalan çok nadir hastalar olabilmektedir. Ancak bunlar olağan beklenen durumlar değildir ve kısırlık (infertilite) tedavisinde zamanı geciktirmemek bazen çok önemlidir. Yaş ilerledikçe bazı tedavilerin başarı şansı azalmaktadır ve hastalar geciktikleri için ellerindeki şansı da kaybedebilmektedirler. Bu nedenle tüpleri kapalı olan hastalar doktorlarının önerileri ve yönlendirmeleri doğrultusunda önlerindeki zamanı en efektif şekilde değerlendirmeye çalışmalıdır.